124e JAARGANG (2023) Nr. 3 Reculer/Sauter Marc Jacobs, ‘Daar spreken we nog over …’. Over disciplinaire vertogen en praktijken, voor en met elektronische dataverwerking 333 Marc Jacobs, Steekkaarten, -bakken en publicaties: de ingewanden van de ‘volkskunde’ in de 20e eeuw 339 Marc Jacobs, Parateksten, folklore, volkskunde en bibliografische instrumenten in de 20e eeuw 375 Marc Jacobs, Een zwanenzang en praktische …
Twee Nederlandstalige volksverhalendatabases zijn samengevoegd en bevatten nu ruim 100.000 volksverhalen uit Nederland en Vlaanderen. De Vlaamse Volksverhalenbank is weliswaar nog altijd online raadpleegbaar op een server van de Katholieke Universiteit Leuven, maar de verzameling is al een kleine twintig jaar niet meer onderhouden of aangevuld: zie https://www.volksverhalenbank.be/. De Nederlandse Volksverhalenbank wordt nog wel altijd bijgewerkt op het Meertens Instituut in …
Adapting the Living HumanTreasures idea in Flanders(Belgium): The case ofcraftsmanshipAhmet Erman Aral The UNESCO 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage places individuals, groups and communities at the heart of safeguarding. The Living Human Treasures (LHT), although discontinued as a UNESCO programme in 2006, introduced an earlier model of this approach and is prevalent in various national …
“Goodbye then, French riffraff”.Protest songs against French rule inAntwerp (1793-1814)Brecht Deseure Singing songs is an age-old way of voicing political protest, which was widely practised in the revolutionary era. This article presents the first systematic investigation of political songs in the former Austrian Netherlands under French rule. The analysis centres on a corpus of ten anti-French songs from the city …
124e JAARGANG (2023) Nr. 2 Wetenschappelijke artikels Ahmet Erman Aral, Omtrent “vakmanschap”. Een alternatief voor de formule van Levende Menselijke Schatten in Vlaanderen Maite Debeukeleer & Maarten H.D. Larmuseau, Een viraal volksverhaal. De plakfactor van een negentiende-eeuwse heksenmoord in Oost-Vlaanderen Josephine Koopman, Postkoloniale geurlandschappen: onderzoek naar het geurerfgoed van een toko Essays Peter Debaere, De ‘Europese migratie’ en het (vertrouwde) …
124e JAARGANG (2023) Nr. 1 Wetenschappelijke artikels Brecht Deseure, Adieu dan fransch gebroed. Gezongen protest tegen het Frans bewind in Antwerpen (1793-1814) 1 Hans Piena, Van spel tot ernst: 300 jaar Canon van Nederland 27 Sporen Bruno Stappaerts, De Keltische reus Contios. Van startidee tot tweede lustrum 47 In memoriam Paul Catteeuw & Marc Jacobs, I B 2, II B, …
Heritage in the 2020s: adjectives,Controversies and Agonistic value Marc Jacobs, Hélène Verreyke & Jiyun Zhang In the introduction to this special issue of Volkskunde on heritage and controversies, the urgency andrelevance of this topic in the 2020s are emphasized. The wave of symbolic violence and protests against statuesof persons linked with slave trade or colonization (illustrated with the case of …
Castles as Art Repositories in WartimeThe hidden and lost collections of the Dutch Open-Air Museum(Nederlands Openluchtmuseum) Ingrid D. Jacobs At the end of the 1930s, the Dutch State Inspectorate for Art Protection (Nederlandse RijksinspectieKunstbescherming) stood up to protect monuments, heritage and museum collections from war threats.The most valuable possessions were stored in basements, strongrooms, school buildings, churches, and evenon ships. …
123e JAARGANG (2022) Nr. 3 Controverses Marc Jacobs, Hélène Verreyke & Jiyun Zhang, Erfgoed in de jaren 2020: 249 adjectieven, controverses en strijdwaarde Vic Bervoets & Marc Jacobs, Erfgoed: dissonant, donker, moeilijk, pijnlijk, 277 beschamend, toxisch, gecontesteerd, … Over problematiserende adjectieven Vic Bervoets, Hélène Verreyke & Marc Jacobs, Contact zones, participatie, 297 agonisme en moeilijk erfgoed: de impulsen uit het …
123e JAARGANG (2022) Nr. 2 Wetenschappelijk artikel Ingrid D. Jacobs, Kastelen als bewaarplaats in oorlogstijd. 145 De verborgen en verloren collecties van het Nederlands Openluchtmuseum Essay Marie Charlotte Le Bailly, Hoe een lang en gezond leven van 72 jaar te leiden 169 volgens een populaire almanak uit 1520: Der scaepherders kalengier gedrukt door Adriaen van Berghen Onderzoek Rik De Lombaerde …
HERWIG DE LANNOY “Wij ijveren voor een kuisch geslacht. Weg met de schunnige plakkaten!”The morality movement in Mechelen during the interbellum period The morality movement peaked during the interbellum period. The struggle against the debauchery ofmorals was waged most fiercely by Catholics who were driven by the Catholic Action Movement.They targeted fashion trends, dance bars and the new means of …
123e JAARGANG (2022) Nr. 1 Wetenschappelijke artikels Herwig De Lannoy, “Wij ijveren voor een kuisch geslacht. 1 Weg met de schunnige plakkaten!” De beweging voor zedelijkheid in Mechelen tijdens het interbellum Brecht Demasure, Vergane glorie? De reconversie van de rurale wagenmaker 31 in Vlaanderen (1920-1970) Hans Piena, Bloed is dikker dan water: Achterhoekse identiteit in historisch perspectief 51 Sporen Willem …
Marc Jacobs & Sophie Elpers Historian. Old-school researcher and cultural brokerThe legacy of dr. Albert van der Zeijden (1957-2021)At the sad occasion of the passing away of Albert van der Zeijden (member of the editorial board of Volkskunde), the life’s work of this scholar is presented and characterized. On the one hand, he presented himself as an academically trained historian. …
122e JAARGANG (2021) Nr. 3 Redactie In memoriam Albert van der Zeijden Marc Jacobs & Sophie Elpers, Historicus – Oude-stijler én cultureel makelaar De nalatenschap van dr. Albert van der Zeijden (1957-2021) Wetenschappelijke artikels Elena Vanden Abeele & Wendy Wiertz, Het Vlaamse kantonderwijs in de 20e eeuw: tussen modernisering en traditie Nadezhda Savova-Grigorova, Social Tourism and Museum Mobilities in Destinations …
Jeroen Reyniers Relics and Reliquary Treasures of Saint Ursula in Belgian Limburg Saint Ursula was a king’s daughter (4th/5th century) who was murdered together with several virgins in Cologne. Possibly due to an interpretation error of the legend the cult changed to ‘Saint Ursula and the eleven thousand virgins’ in the ninth century. This legend received renewed attention thanks to …
122e jaargang (2021) Nr 2 Inleiding Hans Geybels, Wat rest van heiligheid. Relieken in de Nederlanden Wetenschappelijke artikels Jeroen Reyniers, Relieken en reliekschatten van Sint-Ursula en de elfduizend maagden in Belgisch Limburg Charles M.A. Caspers,Het gebeente van Liduina van Schiedam (1380-1433) Evelyne Verheggen, Religieuze kunst als verzet en troost in de Tachtigjarige Oorlog. Een portret van de Utrechtse …
ERIK AERTS Beer Ousts Wine Thanks to Hops? Battle for Priority as a People’s Drink in Brabant and Flanders 800-1500 In past centuries, beer and wine were the most popular alcoholic beverages, also in Northwestern Europe. Beer was the common daily drink in regions without a domestic viticulture and wine did not yet have the elitist character of the later, …
doc_volkskunde_2021_1_zonder_cijfers.indd 122e JAARGANG (2021) Nr. 1 Interview Stefaan Top, Afscheid als redacteur van Volkskunde 1 Wetenschappelijke artikels Erik Aerts, Bier verdringt wijn dankzij hop? Strijd om de prioriteit als volksdrank in Brabant en Vlaanderen (ca. 800-1500) 15 Ludo Stynen, Eigen en andere “eigendommelijkheid”. Van interbellumdans tot internationale volksdans en Vlaamse dagen in Schoten 57 Essays Herman Clerinx, Begin en einde …
Inleiding – Introduction Albert van der Zeijden, Jorijn Neyrinck, Kathleen M. Adams, Frederike van Ouwerkerk, Bouke van Gorp & Paul Catteeuw, 519Immaterieel erfgoed als toeristische bestemming. Hoe duurzaam toerisme en de borging van levend erfgoed samengaanIntangible Heritage as a Tourist Destination. Contributions to Safeguarding Intangible Cultural Heritage through Sustainable Tourism Wetenschappelijke artikels Anne-Baukje Coster, Maaike de Jong, Alexander Grit & …
121ste JAARGANG (2020) Nr. 3 Introduction Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck and Evdokia Tsakiridis, Safeguarding Intangible 241Cultural Heritage and Museums. A Crossing of Several Projects and TrajectoriesJorijn Neyrinck, Evdokia Tsakiridis en Marc Jacobs, Het borgen van 249 immaterieel cultureel erfgoed en musea. Een kruispunt van verschillende projecten en trajecten Evdokia Tsakiridis, Marc Jacobs and Jorijn Neyrinck, Safeguarding Intangible 255 Cultural Heritage …
121ste JAARGANG (2020) Nr. 2 Wetenschappelijk artikel Ilaria Rosetti, Marc Jacobs & Ana Pereira Roders, Erfgoed en duurzaamheid 105 – Een literatuuronderzoek en reflectie over de rol van participatieve erfgoedpraktijken in duurzame ontwikkeling Essays Mark Schep, Immaterieel erfgoed in een superdiverse omgeving: 123 ondernemers, vrijwilligers en culturele organisaties als ‘custodians’ Susanne Verburg, Jongerenculturen en immaterieel erfgoed: 135 leren van beleving …
121ste JAARGANG (2020) Nr. 1 Wetenschappelijk artikel Nele Wynants, Wetenschap op de kermis – De verspreiding van technologie, 1 kennis en spektakel in Belgische provinciesteden tijdens het fin-de-siècle Essays Albert van der Zeijden, D.J. van der Ven (1891-1973) 35 als filmische pionier Marc Jacobs, “Borgen van immaterieel erfgoed”, films en D.J. van der Ven 45 Sporen Albert van der Zeijden, …
120ste JAARGANG (2019) Nr. 3 Inleiding – Introduction Jos van Beurden, Kathleen M. Adams & Paul Catteeuw 305 Wetenschappelijke artikelen Francesca Blockeel, Portugal en zijn kolonies: dekolonisering en teruggave 341 van kunst Lies Busselen, De tijd haalt ons in – Hoe het restitutiedebat een lens biedt 361 op een verschuiving in de “ontkenning van gelijktijdigheid” Elsbeth Dekker, Tano Toba Saga …
Wetenschappelijk artikel Wendy Wauters, Het uitkoken van de narheid en zijn verwantschap 137 met de geneeskunst en de alchemistische beeldtaal Essays Stefaan Top, Het Manneke uit de Maan in de Vlaamse narratieve volkscultuur 159 – Een kwestie van liegen, bedriegen en straffen Stefaan Top, Ouders en hun kinderen – Aspecten van een problematische 167 relatie in het Vlaamse sprookje Nieuw …
Woord vooraf Stefaan Top, 120 jaargangen Volkskunde 1 Wetenschappelijk artikel Paul Janssenswillen, Wil Meeus, Els Vinckx, Silke Leenen, 5 Erfgoed toegankelijk maken voor een divers publiek – Multiperspectiviteit in het erfgoedonderwijs Essays Stefaan Top, Van ‘folklore’ naar materieel en immaterieel erfgoed – 25 Ruim anderhalve eeuw cultuurgeschiedenis Stefaan Top, Volksverhalen: een kwestie van genres met een eigen boodschap 37 en …
119de jaargang (2018) Nr. 3 Leen Beyers, Yves Segers, Anneke Geyzen, Streekspecialiteiten, 265 culinaire identiteiten en vererfgoeding – Een inleiding Wetenschappelijke artikelen Loïc Bienassis, La place et les usages du culinaire dans les revues régionalistes 279 françaises de la Belle Epoque Nelleke Teughels, Eendracht maakt macht? Culinaire uitingen van identiteit 303 en machtsverhoudingen tijdens de Brusselse wereldtentoonstelling van 1935 Saar …
Wetenschappelijk artikel Liesbeth Geussens, Ontroerende goederen – Emotionaliteit en betekenisgeving 145 in testamenten van Leuvense mannen en vrouwen, 1770-1780 Sporen Gilbert Huybens, 15. Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Hs. 19559 163 Wouter de Vries, Het Natuurlijk Tover-Boek: pseudo-Goeree? 176 Kirsten van Kempen, Het ensemble Tjeertes in het Nederlands Openluchtmuseum 184 André De Poorter, Een Belgische kijk op 250 jaar circus – Zo …
119de JAARGANG (2018) Nr. 1 Wetenschappelijke artikelen Hans Geybels, Alfons Thijs en de verdere studie van (Antwerpse) devotieprentjes 1 Koen De Munter, “Leren door aandacht” – Doden bezoeken en gedenken 25 bij de Aymara en in de Lage Landen Essay Paul Catteeuw, Ma’nene’ of Hoe hou je doden levend(ig)? 47 Albert van der Zeijden & Sophie Elpers, Immaterieel erfgoed en …
118de JAARGANG (2017) Nr. 3 Ter inleiding Willem de Blécourt, Fantastische verhalen in veelvoud – 221 Of: De reikwijdte van reuzen Wetenschappelijke artikelen Stijn Praet, Een onwaarschijnlijk verhaal – De Latijnse ‘sprookjes’ van een 235 middeleeuwse cisterciënzer Ruth B. Bottigheimer, Vliegende tapijten in Duizend-en-een-nacht: 255 Disney, Dyāb… en d’Aulnoy? Theo Meder, Vertellen alsof het gedrukt staat – (Re-)oralisatie van de …
118de JAARGANG (2017) Nr. 2 Artikels Johan de Bruijn, “Een witte doek spreekt toch meer” – 137 Dynamiek en voorgeschreven orde in de Staphorster rouwdracht, ca. 1950-2017 Joren Ossewaarde, Geneeskunde en volkskunde – 155 De strijd tegen het bijgeloof in de 19de eeuw Sporen Gilbert Huybens, 13. Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Hs. II 5331 165 Boekbesprekingen Malda Denana, Ästhetik des Tanzes …
118de JAARGANG (2017) Nr. 1 Artikels Sophie Elpers & Jorien Posthouwer, Tussen taboe en tolerantie – 1 30 jaar aidsherdenkingscultuur in Nederland Johan Verberckmoes, Dagelijkse humor in de beginjaren van de Nederlandse Opstand 19 Nieuw onderzoek Albert van der Zeijden, Immaterieel erfgoed aan de Universiteit Utrecht – 37 Onderzoeksplan Fellowship Intangible Heritage Studies Sporen Paul Catteeuw, Ten huize van … …
117de JAARGANG (2016) Nr. 3 Ter inleiding Liesbet Depauw, Laure Messiaen, Johan Verberckmoes, Albert van der Zeijden, 241 Feestcultuur en immaterieel erfgoed Wetenschappelijke artikelen Katrien De Graeve, Adoptiefeesten – Cultuur, liefdadigheid en 247 gemeenschapsvorming bij Vlaams-Ethiopische adoptiegezinnen Karin Hannes, Heleen Voets, Joyce Leysen, Pieter Verstraete, 265 Circus als een artistiek en pedagogisch project – Een historische kijk op de totstandkoming …
117de JAARGANG (2016) Nr. 2 Artikels Ad de Jong, Museale passie en Europees idealisme – De jonge jaren van het Verbond 113 van Europese Openluchtmusea 1966-1972 Gertjan Willems, Van cultureel verantwoorde naar plezante films – 143 De heropleving van populaire komedies in de jaren tachtig en de rol van het Vlaamse filmbeleid Essay Pauline van der Zee, Hoe museale tradities …
117de JAARGANG (2016) Nr. 1 Artikels Karla Vanraepenbusch en Anne-Mie Havermans, Omgaan met het erfgoed1 van de vijand – Duitse WO 1-monumenten op stedelijke begraafplaatsen in bezet België Evert Vandeweghe, Van “Klein Rusland” (1925) tot “’t Smurfendorp” (1984) – 21 Volksnamen voor sociale wijken in Vlaanderen Essay Robin Vermeulen, Graffiti in Amsterdam – De vergankelijkheid van een 45 eigentijdse cultuur …
116de JAARGANG (2015) Nr. 3 Albert van der Zeijden, Ten geleide 281 Jorijn Neyrinck, Van Onvoltooid Verleden naar Onvoltooide Toekomstige Tijden – 283 Omgaan met immaterieel cultureel erfgoed en diversiteit in een wereld van verandering Riet de Leeuw, Ruimte voor diversiteit – Het Nederlandse immaterieel erfgoedbeleid 311 Diversiteit en superdiversiteit Albert van der Zeijden, Diversiteit, hybriditeit en de Nationale Inventaris …
116de JAARGANG (2015) Nr. 2 Artikels Britt Denis, Home, sweet home?! – Publiek en privaat onder de loep 129 in negentiende-eeuws Antwerpen (1880) Geert Buelens, ‘En redders zult gij zijn van heel het Vaderland!’ – 151 De artistieke en culturele beeldvorming van en herinnering aan de Eerst Wereldoorlog als een Vlaamse, Belgische of internationale aangelegenheid sinds 1914 Jon Verriet, ‘Een …
116de JAARGANG (2015) Nr. 1 Artikels Kitty de Leeuw, Hoe het bloot (niet) bedekt werd – 1 Het zedelijkheidsoffensief van de rooms-katholieke Kerk op kledinggebied en de reactie van Tilburgse gelovigen daarop, 1914-1970 Willem de Blécourt, Eenmalige verhalen in Vlaanderen – 29 Over het classificeren van sprookjes Nieuw onderzoek Albert van der Zeijden, Naar een onderzoeksagenda voor immaterieel erfgoed – …
115de JAARGANG (2014) Nr. 4 Inleiding Johan de Bruijn, Sophie Elpers en Hilde Schoefs, “Op de huid” – 433 Over vestimentaire kwesties Artikels Isis Sturtewagen, “Alle tsamen zo hebbelicken ghecleet” – 441 Kinderkleding en dagelijks leven in de Brugse Bogardenschool rond het midden van de 16de eeuw Johan de Bruijn en Jacco Hooikammer, “Als ze het maar netjes aandoen” – …
115de JAARGANG (2014) Nr. 3 Introduction Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck and Albert van der Zeijden, UNESCO, 249 Brokers and Critical Success (F)Actors in Safeguarding Intangible Cultural Heritage Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck en Albert van der Zeijden, UNESCO, 257 makelaars en kritische succes (f)actoren in de borging van immaterieel cultureel erfgoed Articles Marc Jacobs, Cultural Brokerage, Addressing Boundaries and the New …
115de JAARGANG (2014) Nr. 2 Artikels Vicky Vanruysseveldt, Tussen niche en overlevingsstrategie? 121 Rondtrekkende artiesten in het hertogdom Brabant in de tweede helft van de achttiende eeuw Hans Geybels, Miraculen onlancx ghebeurt in Scherpen-heuvel 145 De intellectuele elite over mirakels in de zeventiende eeuw Thérèse Peeters, “Sweet-milk cows” in Huizen and “memorable incidents” 163 in Oost Zaandam – Identity and …
115de JAARGANG (2014) Nr. 1 Inleiding Stefaan Top 1 Artikels Tine Hens, Saartje Vanden Borre en Kaat Wils, De oorlog maakt school – 5 Herinneringspraktijken in het Belgische onderwijs na de Eerste Wereldoorlog Sigrid Van der Auwera en Annick Schramme, De Grote Oorlog herdacht: 27 Een internationaal perspectief Judith Lechanteur en Judica Lookman, Project Onderdak in Nunspeet – 45 Voortleven …
114de JAARGANG (2013) Nr. 3 Inleiding Stefaan Top 249 Artikels Brecht Demasure en Yves Segers, Eten in oorlogstijd 257 Voedselaanbevelingen en keukentips in België tijdens de Eerste Wereldoorlog Tom Simoens, Discipline in het Belgische leger tijdens de 279 stellingenoorlog (1914-1918) Alex Vanneste, De Belgisch-Nederlandse grens onder spanning 293 Antoon Vrints, Verschuivende tolerantiedrempels – De morele codes 317 van het leven …
114de JAARGANG (2013) Nr. 2 Artikels Gábor Kozijn, Van volkscultuur naar immaterieel erfgoed 129 Een geschiedenis van de begrippen in de periode 1987 tot 2007 in Nederland Jeroen Dewulf, Het pinksterverhaal van de Nederlandstalige slavin 153 Sojourner Truth (ca. 1797-1883) – Een analyse vanuit contactstudies Essay Anne Marieke van der Wal, Een pijnlijk verleden, een onzekere toekomst 173 Levend erfgoed …
114de JAARGANG (2013) Nr. 1 Artikels Liselotte Sels, “Muzik ruhun gidasi | Muziek is voedsel voor de ziel” 1 Etnografisch onderzoek naar het gebruik en de functies van Turkse volksmuziek in Gent Korrie Melis en Floor Groefsema, Dansen voor de regio. 25 Community organization op het Noord-Groningse platteland in de jaren 1960 en 1970 Sporen Stefaan Top, Nogmaals bedankt, Jan! …
113de JAARGANG (2012) Nr.3 Inleiding Jan Bleyen, Leen Beyers, Chris De Lauwer, De dood en de dingen 257 Artikels Irene Stengs, Gedenken op de plek des onheils. Bermmonumenten 263 als materiële uitdrukking van veranderende rouwcultuur Davy Herremans en Wim De Clercq, De herinnering blijft. 283 Memoria en materiële cultuur in de monastieke ruimte van Clairefontaine (B) Josephine Hoegaerts, “Op ’t …
113de JAARGANG (2012) Nr. 2 Artikels Willem Scheire, Geschiedschrijving van het evidente. 129 Het verhaal van de koelkast Pieter Vestraete, Naar een fluïde benadering van dovencultuur 152 en dovengeschiedenis- Enkele reflecties over de rol van sportorganisaties voor doven in het ontstaan van een dovencultuur in Belgïe Dossier ‘nieuwe’ Volkskunde Leen Engelen, Erfgoed, efemera en memorabilia- Dc marge of het centrum? …
113de JAARGANG (2012) Nr. 1 Inhoud Redactie, De nieuwe Volkskunde 1 Stefaan Top, Ruim een eeuw VOLKSKUNDE (1888-2011) 5 Peter Jan Margry, Volkskunde in verandering. 13 Reflecties bij een disciplinaire status quo Artikels Evert Vandeweghe, Feesten van nostalgie en vooruitgang: 20 de representatie van het stedelijke landschap in Vlaamse provinciesteden 1837-1958 Hans Piena, Snoeien aan de wortels van de Nederlandse …
Een duurzame toekomst voor de Friese folklore Anne-Baukje Coster, Maaike de Jong, Alexander Grit & Sander Vroom Dit artikel verkent de kansen en uitdagingen waarmee immaterieelerfgoedgemeenschappen in Friesland te maken hebben als het gaat over cultuurtoerisme en het versterken van steden en regio’s. De relevantie van dit kwalitatieve onderzoek ligt in het verkennen van strategieën teneinde duurzaam toerisme, als een …
SUMMARIES Safeguarding Intangible Cultural Heritage and Museums A Crossing of Several Projects and Trajectories Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck and Evdokia Tsakiridis In this concise institutional introduction text, guest editors Jorijn Neyrinck, Evdokia Tsakiridis and Marc Jacobs contextualise the publication of the special issue of the journal Volkskunde on Safeguarding Intangible Cultural Heritage and Museums as a scholarly result of cooperation …