121ste JAARGANG (2020) Nr. 3 Introduction Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck and Evdokia Tsakiridis, Safeguarding Intangible 241Cultural Heritage and Museums. A Crossing of Several Projects and TrajectoriesJorijn Neyrinck, Evdokia Tsakiridis en Marc Jacobs, Het borgen van 249 immaterieel cultureel erfgoed en musea. Een kruispunt van verschillende projecten en trajecten Evdokia Tsakiridis, Marc Jacobs and Jorijn Neyrinck, Safeguarding Intangible 255 Cultural Heritage …
121ste JAARGANG (2020) Nr. 2 Wetenschappelijk artikel Ilaria Rosetti, Marc Jacobs & Ana Pereira Roders, Erfgoed en duurzaamheid 105 – Een literatuuronderzoek en reflectie over de rol van participatieve erfgoedpraktijken in duurzame ontwikkeling Essays Mark Schep, Immaterieel erfgoed in een superdiverse omgeving: 123 ondernemers, vrijwilligers en culturele organisaties als ‘custodians’ Susanne Verburg, Jongerenculturen en immaterieel erfgoed: 135 leren van beleving …
121ste JAARGANG (2020) Nr. 1 Wetenschappelijk artikel Nele Wynants, Wetenschap op de kermis – De verspreiding van technologie, 1 kennis en spektakel in Belgische provinciesteden tijdens het fin-de-siècle Essays Albert van der Zeijden, D.J. van der Ven (1891-1973) 35 als filmische pionier Marc Jacobs, “Borgen van immaterieel erfgoed”, films en D.J. van der Ven 45 Sporen Albert van der Zeijden, …
120ste JAARGANG (2019) Nr. 3 Inleiding – Introduction Jos van Beurden, Kathleen M. Adams & Paul Catteeuw 305 Wetenschappelijke artikelen Francesca Blockeel, Portugal en zijn kolonies: dekolonisering en teruggave 341 van kunst Lies Busselen, De tijd haalt ons in – Hoe het restitutiedebat een lens biedt 361 op een verschuiving in de “ontkenning van gelijktijdigheid” Elsbeth Dekker, Tano Toba Saga …
Wetenschappelijk artikel Wendy Wauters, Het uitkoken van de narheid en zijn verwantschap 137 met de geneeskunst en de alchemistische beeldtaal Essays Stefaan Top, Het Manneke uit de Maan in de Vlaamse narratieve volkscultuur 159 – Een kwestie van liegen, bedriegen en straffen Stefaan Top, Ouders en hun kinderen – Aspecten van een problematische 167 relatie in het Vlaamse sprookje Nieuw …
Woord vooraf Stefaan Top, 120 jaargangen Volkskunde 1 Wetenschappelijk artikel Paul Janssenswillen, Wil Meeus, Els Vinckx, Silke Leenen, 5 Erfgoed toegankelijk maken voor een divers publiek – Multiperspectiviteit in het erfgoedonderwijs Essays Stefaan Top, Van ‘folklore’ naar materieel en immaterieel erfgoed – 25 Ruim anderhalve eeuw cultuurgeschiedenis Stefaan Top, Volksverhalen: een kwestie van genres met een eigen boodschap 37 en …
119de jaargang (2018) Nr. 3 Leen Beyers, Yves Segers, Anneke Geyzen, Streekspecialiteiten, 265 culinaire identiteiten en vererfgoeding – Een inleiding Wetenschappelijke artikelen Loïc Bienassis, La place et les usages du culinaire dans les revues régionalistes 279 françaises de la Belle Epoque Nelleke Teughels, Eendracht maakt macht? Culinaire uitingen van identiteit 303 en machtsverhoudingen tijdens de Brusselse wereldtentoonstelling van 1935 Saar …
Wetenschappelijk artikel Liesbeth Geussens, Ontroerende goederen – Emotionaliteit en betekenisgeving 145 in testamenten van Leuvense mannen en vrouwen, 1770-1780 Sporen Gilbert Huybens, 15. Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Hs. 19559 163 Wouter de Vries, Het Natuurlijk Tover-Boek: pseudo-Goeree? 176 Kirsten van Kempen, Het ensemble Tjeertes in het Nederlands Openluchtmuseum 184 André De Poorter, Een Belgische kijk op 250 jaar circus – Zo …
119de JAARGANG (2018) Nr. 1 Wetenschappelijke artikelen Hans Geybels, Alfons Thijs en de verdere studie van (Antwerpse) devotieprentjes 1 Koen De Munter, “Leren door aandacht” – Doden bezoeken en gedenken 25 bij de Aymara en in de Lage Landen Essay Paul Catteeuw, Ma’nene’ of Hoe hou je doden levend(ig)? 47 Albert van der Zeijden & Sophie Elpers, Immaterieel erfgoed en …
118de JAARGANG (2017) Nr. 3 Ter inleiding Willem de Blécourt, Fantastische verhalen in veelvoud – 221 Of: De reikwijdte van reuzen Wetenschappelijke artikelen Stijn Praet, Een onwaarschijnlijk verhaal – De Latijnse ‘sprookjes’ van een 235 middeleeuwse cisterciënzer Ruth B. Bottigheimer, Vliegende tapijten in Duizend-en-een-nacht: 255 Disney, Dyāb… en d’Aulnoy? Theo Meder, Vertellen alsof het gedrukt staat – (Re-)oralisatie van de …
118de JAARGANG (2017) Nr. 2 Artikels Johan de Bruijn, “Een witte doek spreekt toch meer” – 137 Dynamiek en voorgeschreven orde in de Staphorster rouwdracht, ca. 1950-2017 Joren Ossewaarde, Geneeskunde en volkskunde – 155 De strijd tegen het bijgeloof in de 19de eeuw Sporen Gilbert Huybens, 13. Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Hs. II 5331 165 Boekbesprekingen Malda Denana, Ästhetik des Tanzes …
118de JAARGANG (2017) Nr. 1 Artikels Sophie Elpers & Jorien Posthouwer, Tussen taboe en tolerantie – 1 30 jaar aidsherdenkingscultuur in Nederland Johan Verberckmoes, Dagelijkse humor in de beginjaren van de Nederlandse Opstand 19 Nieuw onderzoek Albert van der Zeijden, Immaterieel erfgoed aan de Universiteit Utrecht – 37 Onderzoeksplan Fellowship Intangible Heritage Studies Sporen Paul Catteeuw, Ten huize van … …
117de JAARGANG (2016) Nr. 3 Ter inleiding Liesbet Depauw, Laure Messiaen, Johan Verberckmoes, Albert van der Zeijden, 241 Feestcultuur en immaterieel erfgoed Wetenschappelijke artikelen Katrien De Graeve, Adoptiefeesten – Cultuur, liefdadigheid en 247 gemeenschapsvorming bij Vlaams-Ethiopische adoptiegezinnen Karin Hannes, Heleen Voets, Joyce Leysen, Pieter Verstraete, 265 Circus als een artistiek en pedagogisch project – Een historische kijk op de totstandkoming …
117de JAARGANG (2016) Nr. 2 Artikels Ad de Jong, Museale passie en Europees idealisme – De jonge jaren van het Verbond 113 van Europese Openluchtmusea 1966-1972 Gertjan Willems, Van cultureel verantwoorde naar plezante films – 143 De heropleving van populaire komedies in de jaren tachtig en de rol van het Vlaamse filmbeleid Essay Pauline van der Zee, Hoe museale tradities …
117de JAARGANG (2016) Nr. 1 Artikels Karla Vanraepenbusch en Anne-Mie Havermans, Omgaan met het erfgoed1 van de vijand – Duitse WO 1-monumenten op stedelijke begraafplaatsen in bezet België Evert Vandeweghe, Van “Klein Rusland” (1925) tot “’t Smurfendorp” (1984) – 21 Volksnamen voor sociale wijken in Vlaanderen Essay Robin Vermeulen, Graffiti in Amsterdam – De vergankelijkheid van een 45 eigentijdse cultuur …
116de JAARGANG (2015) Nr. 3 Albert van der Zeijden, Ten geleide 281 Jorijn Neyrinck, Van Onvoltooid Verleden naar Onvoltooide Toekomstige Tijden – 283 Omgaan met immaterieel cultureel erfgoed en diversiteit in een wereld van verandering Riet de Leeuw, Ruimte voor diversiteit – Het Nederlandse immaterieel erfgoedbeleid 311 Diversiteit en superdiversiteit Albert van der Zeijden, Diversiteit, hybriditeit en de Nationale Inventaris …
116de JAARGANG (2015) Nr. 2 Artikels Britt Denis, Home, sweet home?! – Publiek en privaat onder de loep 129 in negentiende-eeuws Antwerpen (1880) Geert Buelens, ‘En redders zult gij zijn van heel het Vaderland!’ – 151 De artistieke en culturele beeldvorming van en herinnering aan de Eerst Wereldoorlog als een Vlaamse, Belgische of internationale aangelegenheid sinds 1914 Jon Verriet, ‘Een …
116de JAARGANG (2015) Nr. 1 Artikels Kitty de Leeuw, Hoe het bloot (niet) bedekt werd – 1 Het zedelijkheidsoffensief van de rooms-katholieke Kerk op kledinggebied en de reactie van Tilburgse gelovigen daarop, 1914-1970 Willem de Blécourt, Eenmalige verhalen in Vlaanderen – 29 Over het classificeren van sprookjes Nieuw onderzoek Albert van der Zeijden, Naar een onderzoeksagenda voor immaterieel erfgoed – …
115de JAARGANG (2014) Nr. 4 Inleiding Johan de Bruijn, Sophie Elpers en Hilde Schoefs, “Op de huid” – 433 Over vestimentaire kwesties Artikels Isis Sturtewagen, “Alle tsamen zo hebbelicken ghecleet” – 441 Kinderkleding en dagelijks leven in de Brugse Bogardenschool rond het midden van de 16de eeuw Johan de Bruijn en Jacco Hooikammer, “Als ze het maar netjes aandoen” – …
115de JAARGANG (2014) Nr. 3 Introduction Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck and Albert van der Zeijden, UNESCO, 249 Brokers and Critical Success (F)Actors in Safeguarding Intangible Cultural Heritage Marc Jacobs, Jorijn Neyrinck en Albert van der Zeijden, UNESCO, 257 makelaars en kritische succes (f)actoren in de borging van immaterieel cultureel erfgoed Articles Marc Jacobs, Cultural Brokerage, Addressing Boundaries and the New …
115de JAARGANG (2014) Nr. 2 Artikels Vicky Vanruysseveldt, Tussen niche en overlevingsstrategie? 121 Rondtrekkende artiesten in het hertogdom Brabant in de tweede helft van de achttiende eeuw Hans Geybels, Miraculen onlancx ghebeurt in Scherpen-heuvel 145 De intellectuele elite over mirakels in de zeventiende eeuw Thérèse Peeters, “Sweet-milk cows” in Huizen and “memorable incidents” 163 in Oost Zaandam – Identity and …
115de JAARGANG (2014) Nr. 1 Inleiding Stefaan Top 1 Artikels Tine Hens, Saartje Vanden Borre en Kaat Wils, De oorlog maakt school – 5 Herinneringspraktijken in het Belgische onderwijs na de Eerste Wereldoorlog Sigrid Van der Auwera en Annick Schramme, De Grote Oorlog herdacht: 27 Een internationaal perspectief Judith Lechanteur en Judica Lookman, Project Onderdak in Nunspeet – 45 Voortleven …
114de JAARGANG (2013) Nr. 3 Inleiding Stefaan Top 249 Artikels Brecht Demasure en Yves Segers, Eten in oorlogstijd 257 Voedselaanbevelingen en keukentips in België tijdens de Eerste Wereldoorlog Tom Simoens, Discipline in het Belgische leger tijdens de 279 stellingenoorlog (1914-1918) Alex Vanneste, De Belgisch-Nederlandse grens onder spanning 293 Antoon Vrints, Verschuivende tolerantiedrempels – De morele codes 317 van het leven …
114de JAARGANG (2013) Nr. 2 Artikels Gábor Kozijn, Van volkscultuur naar immaterieel erfgoed 129 Een geschiedenis van de begrippen in de periode 1987 tot 2007 in Nederland Jeroen Dewulf, Het pinksterverhaal van de Nederlandstalige slavin 153 Sojourner Truth (ca. 1797-1883) – Een analyse vanuit contactstudies Essay Anne Marieke van der Wal, Een pijnlijk verleden, een onzekere toekomst 173 Levend erfgoed …
114de JAARGANG (2013) Nr. 1 Artikels Liselotte Sels, “Muzik ruhun gidasi | Muziek is voedsel voor de ziel” 1 Etnografisch onderzoek naar het gebruik en de functies van Turkse volksmuziek in Gent Korrie Melis en Floor Groefsema, Dansen voor de regio. 25 Community organization op het Noord-Groningse platteland in de jaren 1960 en 1970 Sporen Stefaan Top, Nogmaals bedankt, Jan! …
113de JAARGANG (2012) Nr.3 Inleiding Jan Bleyen, Leen Beyers, Chris De Lauwer, De dood en de dingen 257 Artikels Irene Stengs, Gedenken op de plek des onheils. Bermmonumenten 263 als materiële uitdrukking van veranderende rouwcultuur Davy Herremans en Wim De Clercq, De herinnering blijft. 283 Memoria en materiële cultuur in de monastieke ruimte van Clairefontaine (B) Josephine Hoegaerts, “Op ’t …
113de JAARGANG (2012) Nr. 2 Artikels Willem Scheire, Geschiedschrijving van het evidente. 129 Het verhaal van de koelkast Pieter Vestraete, Naar een fluïde benadering van dovencultuur 152 en dovengeschiedenis- Enkele reflecties over de rol van sportorganisaties voor doven in het ontstaan van een dovencultuur in Belgïe Dossier ‘nieuwe’ Volkskunde Leen Engelen, Erfgoed, efemera en memorabilia- Dc marge of het centrum? …
113de JAARGANG (2012) Nr. 1 Inhoud Redactie, De nieuwe Volkskunde 1 Stefaan Top, Ruim een eeuw VOLKSKUNDE (1888-2011) 5 Peter Jan Margry, Volkskunde in verandering. 13 Reflecties bij een disciplinaire status quo Artikels Evert Vandeweghe, Feesten van nostalgie en vooruitgang: 20 de representatie van het stedelijke landschap in Vlaamse provinciesteden 1837-1958 Hans Piena, Snoeien aan de wortels van de Nederlandse …
Thijs and the study of devo¬tional prints The late professor Alfons Thijs was an expert in the field of devotional prints from Antwerp (17th-19th Cen¬turies). After his death the university library of Antwerp acquired more than 1.000 prints, related to the city. The library made its ‘Thijs Collec¬tion’ available on line http://anet.be/ opac/opacuactobj. The first part of this article stresses …
Fantastical Stories in Plural: or, The Reach of Giants Historical narrative research is increasingly facilitated by internet sources, especially in the Netherlands where a service like Delpher (a combination of “delver” = miner, and “Delphi” = the oracle) provides access to millions of pages from historical newspapers, journals and books; the latter also includes the dbnl (digital library for Dutch …
“The White Wrap Speaks For Itself” Dynamics and Prescriptive Order in the Traditional Dress of Staphorst, c. 1950-2017 It is not for the first time that the people of the village of Staphorst in The Netherlands make out the subject of an article in Volkskunde. In 2017 a substantial but slowly diminishing number of women still wears the lo¬cal traditional …
Between taboo and tolerance 30 years of AIDS commemoration in the Netherlands The article deals with the commemoration of AIDS during the last three decades in the Netherlands. It focuses on AIDS Memorial Quilts and the rituals related to them. The quilts were made to fight intolerance against AIDS and homosexuality and to shape a commemoration community. The successful control …
M. JACOBS Culturele makelaardij, omgaan met grenzen en het nieuwe paradigma van het borgen van immaterieel cultureel erfgoed. Volkskunde, UNESCO en transdisciplinaire perspectieven In dit artikel wordt de vraag gesteld welke onderdelen uit het repertoire van de al dan niet “toegepaste” of “publieke vormen” van volkskunde uit de vorige eeuw actief kunnen aangewend worden in het nieuwe, 21ste-eeuwse paradigma van …
V. VANRUYSSEVELDT Tussen niche en overlevingsstrategie? Rondtrekkende artiesten in het hertogdom Brabant in de tweede helft van de achttiende eeuw Summary: Itinerant entertainers in Brabant (1766-1775) Itinerant entertainers (musicians, singers, puppet players, bear dancers and other artists) used to play an important role in popular culture in preindustrial Europe. Negative connotations about these people have prevailed in modern historiography while …
T. HENS, S. VANDEN BORRE en K. WILS De oorlog maakt school – Herinneringspraktijken in het Belgische onderwijs na de Eerste Wereldoorlog Summary: Patriotism kindled in Belgian schools after the Great War Immediately after the First World War the propagation of a unified and patriotic war narrative was an important issue for the Belgian Government in primary as well as …
A. VANNESTE De Belgisch-Nederlandse grens onder spanning Summary: The 2.000-volt Belgian-Dutch frontier (1915-1918) The German Army built a three-wired entanglement in order to cut off occupied Belgium from The (free) Netherlands. The wire, as it was called, was impressive (more than 350 km long, from the Belgian coastline in Knokke up to little short of Aachen) and it was deadly …
A.M. VAN DER WAL Een pijnlijk verleden, een onzekere toekomst – Levend erfgoed van het slavernijverleden in postapartheid Zuid-Afrika Summary: A painful past, an uncertain future Living heritage of slavery in postapartheid South Africa The year 2013 marks not only the 150th anniversary of the abolition of slavery in the Kingdom of the Netherlands, but also the 10th anniversary …
D. CALLEWAERT Schriftelijke transcommunicatie: over hemelbrieven en tekstamuletten Summary: Transcommunication in writing: the heavenly letter In revealed religions transcendental communication by means of a heavenly letter used to be a marginal modus operandi. A letter from heaven is quite distinct from the (well-known) votum scriptum which the faithful commonly send to heaven. An apocryphal Sunday Epistle fell from heaven in …
D. HERREMANS, W. DE CLERCQ De herinnering blijft. Memoria en materiële cultuur in de monastieke ruimte van Clairefontaine (B) Summary: A place to remember. Memoria, material culture and monastic space in the Cistercian nunnery of Clairefontaine (B) The Cistercian nunnery of Clairefontaine was founded in the 13th century by the Counts of Luxembourg. During the 13th and the 14th century …
W. SCHEIRE Geschiedschrijving van het evidente. Het verhaal van de koelkast Summary: A history of the evident: the Story of the Refrigerator Nowadays a refrigerator figures as an unspectacular and banal dimension in everyday life. In fact, it has been taken for granted by most of us. But since it was introduced in the last century it has affected (post-war) …
E. VANDEWEGHE Feesten van nostalgie en vooruitgang: de representatie van het stedelijke landschap in Vlaamse provinciesteden 1837-1958 Staging urban history: Festivities and the creation of historical townscapes in Belgium (1860-1958) Parades were an intrinsic part of urban life in Belgium between the middle of the nineteenth and twentieth century. Scholars have used these festivities time and again to probe into …
A.K.L. THIJS Het liedeken vande joffrouw van Brugge en haar catteken: lachen om de sentimentalisering van de omgang met een eigenwillig huisdier Ridiculing too sentimental a relation with pets: the song about a young lady of Bruges and her beautifid but headstrong small cat These days the cultural-historical interest in the man-animal relation hos grown considerably. Yet in Flanders this …
J. TAELS Over humor, levenskunst en tragiek On Humour, Art of Life, and the Tragic In his philosophical approach J. Taels attempts to elucidate two central meanings of humour: humour as the synonym of the comic, and humour as an art of life. In the first section he discusses several central aspects of humour in the broad sense, which relates …
J. TAELS Over humor, levenskunst en tragiek On Humour, Art of Life, and the Tragic In his philosophical approach J. Taels attempts to elucidate two central meanings of humour: humour as the synonym of the comic, and humour as an art of life. In the first section he discusses several central aspects of humour in the broad sense, which relates …
D. CALLEWAERT De subjectieve en collectieve tijdservaring vanuit een volkskundig perspectief The individual and collective experience of time: an ethnological analysis Personifications, attributes, images and expressions render the concept time less abstract. Indications of time are not always mathematical data because in a special context they too often have an emotional value (e.g. nine eleven, 31st of october …
A.K.L. THIJS Vera Effigies? Vindingrijke omgang met drukvormen: productiekosten reducerende beeldmanipulatie bij bedevaartprenten Vera Ogies? Creative engraving leads to cast reduction as well as to unauthentic imagery at holy pilgrimage sites In the preindustrial era image manipulation enabled publishers to cut production costs by reusing printing blocks, even in a quite different context. They sometimes altered the image a litde …
D. CALLEWAERT en M. VAN DEN BERG Volkskundige aspecten van meer dan honderd jaar conscripties en loting (1798-1909) Customs in Flanders Regarding Conscription and Substitution (1798-1909) The French revolutionaries introduced – in France as well as in the occupied territories – a compulsory military service for all young men, regardless of their social class (Law Jourdan, 1798). The adequate number …
N. BOERMA De 17de-eeuwse Nederlandse kinderprent Summary: The Dutch children’s print of the seventeenth century: comic strip or only a precursor? At the exhibition in Venlo Suske and Wiske the story tellers fl& of phantasy is exposed a print the Life of Klaas and Griet. Klaas is a softie, who is beaten by his wife Griet, who really is a …
A.K.L. THIJS Verzamelaars en producenten van bedevaartvaantjes (1853-1970). Emotionele omgang met traditioneel religieus erfgoed Summary: Collectors and makers of pilgrimage pennants (1853-1970). An emotional approach to a traditional religious legacy This contribution verifies which meanings have been attributed by historians and folklorists to the medium of pilgrimage pennants and how collectors have tried to influence the production, shaping and distribution …
.S. TOP De Hellejongen. Een Vlaamse duivelssage als casus The Hell Boy: A Flemish Devil Legend as Case Study Concerning Literacy versus Orality With his epic poem ‘Legend of the Hell Boy’ (1883), the common practitioner Karel de Gheldere (1839-1913) has witten the following fascinating story. An angry step-mother hates her lazy son and wants her husband to hire him …